Bắc Từ Liêm (Hà Nội): Vì sao nhiều dự án đầu tư công tiền tỷ nằm 'đắp chiếu'?

Dự án “chồng” dự án

Trước đó, ngày 22/5, Báo Công Thương có đăng tải bài viết "Bắc Từ Liêm (Hà Nội): Nhiều công trình đầu tư công bỏ hoang thành bãi xe trái phép". Bài viết phản ánh nhiều công trình đầu tư công tiền tỷ bỏ hoang và đang bị sử dụng đất sai mục đích, gây lãng phí tài nguyên nguy cơ thất thoát ngân sách nhà nước. Điển hình như dự án Đầu tư xây dựng nhà văn hóa Tổ dân phố Ngọa Long 1, phường Minh Khai; dự án Cải tạo, nâng cấp điểm vui chơi liên thôn Trù - Viên, xã Cổ Nhuế (nay là phường Cổ Nhuế 2).

Theo tìm hiểu của phóng viên Báo Công Thương, các dự án đầu tư công có vốn đầu tư nhiều tỷ đồng này phải nằm "đắp chiếu" gần 10 năm qua với một lý do chung...vướng mắc trong giải phóng mặt bằng.

Tại dự án Đầu tư xây dựng nhà văn hóa Tổ dân phố Ngọa Long 1, phường Minh Khai, nhiều năm qua, gia đình ông Đỗ Anh Thắng (con trai bà Phạm Thị Cúc là chủ sử dụng đất) vẫn mòn mỏi chờ được đền bù, hỗ trợ cho phần diện tích đất bị thu hồi.

Được biết, ngày 16/5/2012, UBND huyện Từ Liêm (cũ) ban hành Quyết định số 3245/QĐ-UBND về việc phê duyệt báo cáo kinh tế kỹ thuật dự án Điểm vui chơi ngoài trời kết hợp vườn hoa cây xanh ao ông Giao. Dự án này có tổng mức đầu tư hơn 1,5 tỷ đồng, từ nguồn vốn ngân sách huyện Từ Liêm (cũ).

Dự án Đầu tư xây dựng nhà văn hóa Tổ dân phố Ngọa Long 1, phường Minh Khai, quận Bắc Từ Liêm có tổng mức đầu tư 3 tỷ đồng, bị bỏ hoang gần 10 năm qua.

Công trình xây dựng nhà văn hóa Tổ dân phố Ngọa Long 1, phường Minh Khai, quận Bắc Từ Liêm vẫn để hoang hóa sau nhiều năm

Thế nhưng, khi đang xây dựng, vào năm 2013, ông Đỗ Anh Thắng có đơn đề nghị xem xét việc UBND xã Minh Khai (nay là UBND phường Minh Khai) đã san lấp cây cối hoa màu trên diện tích đất của gia đình ông. Cùng với đó, chính quyền địa phương chưa bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất thực hiện dự án trên. Sau đó, ông Thắng đã nhiều lần có đơn thư gửi đến các cấp chính quyền để yêu cầu bảo đảm quyền lợi chính đáng của gia đình.

Trong khi đơn đề nghị giải quyết tranh chấp của ông Thắng chưa được giải quyết, ngày 20/10/2015, Chủ tịch UBND quận Bắc Từ Liêm lại ký ban hành Quyết định số 4447/QĐ-UBND về việc phê duyệt chủ trương đầu tư xây dựng nhà văn hóa Tổ dân phố Ngọa Long 1. Vị trí dự án này được xây dựng trên diện tích 157m2 nằm trong khuôn viên 792,59m2 đất công trình điểm vui chơi ngoài trời kết hợp vườn hoa cây xanh ao ông Giao.

Ngày 20/10/2015, ông Trần Thế Cương ban hành Quyết định 4447/QĐ-UBND yêu cầu rõ "Giải quyết xong các vấn đề khiếu kiện về đất đai trước khi phê duyệt dự án"

Quyết định trên của lãnh đạo UBND quận Bắc Từ Liêm có yêu cầu các cấp phải giải quyết xong các vấn đề khiếu kiện về đất đai của người dân trước khi phê duyệt dự án. Song chỉ đạo này đã bị các đơn vị chức năng quận Bắc Từ Liêm “làm ngơ”, khiến quyền lợi của người dân bị bỏ qua.

Theo đó, tháng 5/2016, ông Vũ Đình Thẳn, Chủ tịch UBND phường Minh Khai đã ký quyết định về việc phê duyệt dự toán chuẩn bị đầu tư dự án. Tháng 8/2016, UBND phường Minh Khai có Tờ trình 72a/TTr-UBND gửi UBND quận Bắc Từ Liêm và Phòng Quản lý đô thị đề nghị phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công, tổng dự toán và phê duyệt báo cáo kinh tế kỹ thuật công trình dự án.

Ngày 28/10/2016, bà Nguyễn Thị Nắng Mai, Phó Chủ tịch UBND quận Bắc Từ Liêm đã ký Quyết định số 5216/QĐ-UBND về việc phê duyệt Báo cáo Kinh tế - Kỹ thuật dự án nhà văn hoá Tổ dân phố Ngoạ Long 1. Theo đó, dự án có tổng vốn đầu tư là 3 tỷ đồng, từ nguồn ngân sách quận Bắc Từ Liêm.

Ngày 28/10/2016, bà Nguyễn Thị Nắng Mai - Phó Chủ tịch UBND quận Bắc Từ Liêm vẫn ký ban hành Quyết định 5216/QĐ-UBND về việc phê duyệt Báo cáo Kinh tế - Kỹ thuật với tổng vốn đầu tư 3 tỷ đồng, dù chưa giải quyết xong khiếu kiện của người dân.

Từ những động thái này, khiến người dân đặt câu hỏi không hiểu vì lý do gì mà từ cấp phường cho đến quận lại bỏ mặc việc giải quyết dứt điểm các vấn đề khiếu kiện về đất đai của người dân và vẫn "quyết tâm" phê duyệt dự án, cấp vốn đầu tư công để làm nhà văn hóa Tổ dân phố Ngoạ Long 1 đúng vào vị trí của một dự án tiền tỷ khác vừa được đầu tư xây dựng? Việc này không chỉ gây bức xúc cho gia đình ông Thắng, mà còn khiến các cử tri nghi ngại lãng phí tiền ngân sách nhà nước.

Liên quan đến quy trình thủ tục phê duyệt đầu tư dự án trên, Kết luận số 12/KL-UBND ngày 7/3/2019 của UBND TP. Hà Nội đã chỉ ra việc UBND quận Bắc Từ Liêm và UBND phường Minh Khai đã có nhiều sai phạm. Cụ thể, trong quá trình thực hiện dự án, UBND phường Minh Khai (chủ đầu tư) chưa làm thủ tục trình UBND thành phố thu hồi đất, giao đất và chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất xây dựng công trình công cộng, vi phạm Điểm d, Khoản 1, Điều 57 Luật Đất đai năm 2013.

Khi xây dựng điểm vui chơi ngoài trời kết hợp kết hợp vườn hoa cây xanh ao ông Giao, công dân có đơn đề nghị giải quyết tranh chấp nhưng chưa được giải quyết. Năm 2016, UBND quận Bắc Từ Liêm tiếp tục có chủ trương đầu tư xây dựng nhà văn hóa Tổ dân phố Ngọa Long 1 mà không được cấp có thẩm quyền thu hồi đất, giao đất thực hiện dự án, trình tự thủ tục đầu tư dự án này tiếp tục vi phạm Điểm d, Khoản 1, điều 57 Luật Đất đai năm 2013.

“Việc phê duyệt chủ trương đầu tư xây dựng nhà văn hóa Tổ dân phố Ngọa Long 1 trên thửa đất 116, tờ bản đồ số 10 đo vẽ năm 1994 khi đang có tranh chấp là có căn cứ”, kết luận của UBND TP. Hà Nội nêu rõ trong văn bản trả lời đơn thư của ông Đỗ Anh Thắng.

Người dân mòn mỏi chờ được giải quyết thỏa đáng

Một dự án khác ở quận Bắc Từ Liêm cũng đang trong tình cảnh “đắp chiếu” hàng chục năm, đó là dự án Cải tạo, nâng cấp điểm vui chơi liên thôn Trù - Viên, xã Cổ Nhuế (nay là phường Cổ Nhuế 2). Dự án này được UBND huyện Từ Liêm (cũ) phê duyệt đầu tư giai đoạn 2011 - 2012 trên diện tích đất 2.083m2. Tổng mức đầu tư của dự án là hơn 8,3 tỷ đồng.

Dự án Cải tạo, nâng cấp điểm vui chơi liên thôn Trù - Viên, xã Cổ Nhuế (nay là phường Cổ Nhuế 2) bỏ hoang nhiều năm khiến nhiều người nghi ngại lãng phí tiền ngân sách nhà nước. Ảnh: Thái Mạnh

Cũng giống như dự án ở phường Minh Khai, trong quá trình thi công, dự án Cải tạo, nâng cấp điểm vui chơi liên thôn Trù - Viên bị vướng mắc trong khâu giải phóng mặt bằng, thu hồi đất. Theo đó, gia đình bà Chu Thị Hạnh (trú tại phường Cổ Nhuế 2) và chồng là Hoàng Văn Oanh (đã mất) sử dụng thửa đất số 106, tờ bản đồ số 52 có diện tích là 4.239m2 từ năm 1986 và nhiều năm đóng thuế sử dụng đất.

Tuy nhiên, UBND xã Cổ Nhuế (nay là UBND phường Cổ Nhuế 2) thời điểm đó cho rằng, 2.083m2 đất (trong tổng 4.239m2) là đất công và không làm thủ tục thu hồi đất cũng như tiến hành bồi thường, hỗ trợ khi thực hiện dự án.

Theo phản ánh, gia đình bà Chu Thị Hạnh không nhận được quyết định thu hồi đất khi chính quyền thực hiện dự án Cải tạo, nâng cấp điểm vui chơi liên thôn Trù - Viên, xã Cổ Nhuế (nay là phường Cổ Nhuế 2). Ảnh: Thái Mạnh

Sau đó, gia đình bà Hạnh đã có nhiều đơn thư gửi đến các cấp chính quyền để đòi quyền lợi. Kết luận số 38/KL-UBND ngày 21/5/2018 của UBND quận Bắc Từ Liêm đã chỉ ra nhiều sai sót trong việc đầu tư xây dựng dự án trên. Cụ thể, UBND xã Cổ Nhuế với trách nhiệm là chủ đầu tư không làm thủ tục trình UBND TP. Hà Nội thu hồi, chuyển đổi mục đích sử dụng đất là vi phạm Luật Đất đai năm 2003.

Ngoài ra, chủ đầu tư đã phê duyệt báo cáo kinh tế kỹ thuật dự án trong đó tổng mức đầu tư của dự án chỉ có khoản mục: Chi phí xây dựng, chi phí thiết bị, chi phí quản lý dự án, chi phí tư vấn, chi phí khác, chi phí dự phòng không có chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng là không đúng với quy định tại Điều 4, Nghị định 112/2009/NĐ-CP ngày 14/12/2009 của Chính phủ, dẫn đến không thực hiện đền bù giải phóng mặt bằng theo quy định và làm ảnh hưởng đến quyền lợi của gia đình bà Chu Thị Hạnh.

“Trách nhiệm của những tồn tại trên thuộc về Trưởng các phòng: Tài chính kế hoạch, Quản lý đô thị thời điểm năm 2011 - 2012”, kết luận của UBND quận Bắc Từ Liêm nêu rõ.

Tuy nhiên, sau đó bà Hạnh không đồng ý kết quả trên và tiếp tục khiếu nại. Tại Kết luận số 07/KL-UBND ngày 26/2/2019, do ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội ký khẳng định, việc công dân tố cáo vi phạm trong việc thu hồi 2.083m2 tại xã Cổ Nhuế (nay là phường Cổ Nhuế 2) để thực hiện Dự án cải tạo, nâng cấp điểm vui chơi liên thôn Trù - Viên là đúng.

Kết luận cũng chỉ ra việc chủ đầu tư không thực hiện chuyển đổi từ đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp là vi phạm Quyết định 37/2010/QĐ-UBND ngày 20/8/2010 của UBND TP. Hà Nội.

“UBND quận Bắc Từ Liêm, UBND phường Cổ Nhuế 2 cần nghiêm túc kiểm điểm, rút kinh nghiệm bởi trong giai đoạn từ năm 2013-2017, UBND phường Cổ Nhuế 2 và UBND quận Bắc Từ Liêm chưa xem xét, giải quyết quyền lợi hợp pháp cho hộ bà Chu Thị Hạnh khi bị thu hồi đất để thực hiện đầu tư công trình thì phải được bồi thường theo khoản b Điều 132, Luật Đất đai 2013 quy định”, kết luận nêu rõ.

Cùng với đó, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội giao Chủ tịch UBND quận Bắc Từ Liêm lập phương án bồi thường hỗ trợ về công tôn tạo đất, cây cối hoa màu trên diện tích 2.083m2 cho hộ bà Chu Thị Hạnh theo quy định.

Sau đó, ngày 22/5/2020, Chủ tịch UBND quận Bắc Từ Liêm đã ban hành văn bản số 1431/UBND-TNMT có nội dung “giao Chủ tịch UBND phường Cổ Nhuế 2 ký hợp đồng với Trung tâm phát triển quỹ đất quận Bắc Từ Liêm để thực hiện công tác thu hồi đất và công tác bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng đối với bà Chu Thị Hạnh theo quy định”.

Tuy nhiên, kể từ đó đến nay đã 5 năm, tất cả các kết luận và chỉ đạo nêu trên đều “nằm trên giấy”. Bà Hạnh là người có đất bị thu hồi hàng ngày vẫn xót xa khi công trình đầu tư công tiền tỷ bị bỏ hoang, còn quyền lợi của mình thì chưa biết đến bao giờ mới được giải quyết thỏa đáng.

“Hơn 30 năm gia đình tôi sử dụng đất và có đóng thuế đầy đủ với nhà nước. Gia đình tôi rất ủng hộ chủ trương của Đảng và Nhà nước; tôi mong muốn khi thu hồi phải có quyết định, nếu không thì trả lại nguyên trạng đất cho gia đình tôi”, bà Chu Thị Hạnh kiến nghị.