Ban hành văn bản quy phạm pháp luật: Bổ sung thẩm quyền cấp xã

Bỏ quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của huyện

Tiếp tục chương trình phiên họp thứ 44, ngày 26/4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL).

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày tờ trình

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, việc xây dựng Luật nhằm thể chế hoá đầy đủ quan điểm chỉ đạo của Đảng, Kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, định hướng sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp, Luật Tổ chức chính quyền địa phương về tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị (Mặt trận Tổ quốc Việt Nam) và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh và cấp xã).

Đồng thời, thể chế hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và hoàn thiện hơn nữa các quy định trong xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Một số quy định của Luật Ban hành VBQPPL cần được quy định cụ thể hơn để thuận lợi trong quá trình triển khai thi hành Luật.

Dự thảo Luật bỏ thẩm quyền ban hành VBQPPL của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp huyện thay thế bằng thẩm quyền ban hành VBQPPL của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp xã.

Sửa đổi quy định Hội đồng nhân dân cấp tỉnh ban hành nghị quyết để quy định về chính sách, biện pháp nhằm phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách, quốc phòng, an ninh ở địa phương... Ngoài ra, về việc bổ sung nội dung phân cấp, sẽ nghiên cứu để quy định phù hợp với Luật Tổ chức chính quyền địa phương được sửa đổi trong Kỳ họp thứ 9 sắp tới.

Để tạo thuận lợi cho việc ban hành luật, nghị quyết ngay tại kỳ họp Quốc hội đang diễn ra hoặc kỳ họp gần nhất trong trường hợp cấp bách nhằm giải quyết những vấn đề phát sinh từ thực tiễn mà chưa có trong chương trình lập pháp hằng năm, dự thảo Luật quy định cơ quan trình được áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn để xây dựng dự án, dự thảo.

Cơ quan trình trình dự án, dự thảo để Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét cho ý kiến đồng thời quyết định bổ sung vào dự kiến chương trình kỳ họp Quốc hội, trình Quốc hội xem xét, thông qua.

Đồng thời, quy định dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thuộc trường hợp phải thực hiện quy trình chính sách thì không phải thực hiện quy trình xây dựng chính sách, nhưng phải đánh giá nêu rõ tác động của chính sách trong bản thuyết minh quy phạm hóa chính sách.

Mặt khác, bổ sung quy định liên quan đến việc xử lý đối với các văn bản của các cơ quan có thẩm quyền ban hành VBQPPL khi sắp xếp tổ chức, bộ máy. Dự thảo Luật bổ sung khoản 4, 5, 6 và khoản 7 Điều 72 của Luật để xử lý VBQPPL của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã ban hành và hoàn thành việc xử lý trước ngày 1/3/2027.

Bảo đảm không có khoảng trống pháp luật

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, dự thảo Luật đã quán triệt, bám sát yêu cầu của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư về tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, đồng thời sửa đổi, bổ sung một số ít quy định khác để tạo thuận lợi hơn trong triển khai thi hành Luật.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng

Ông Hoàng Thanh Tùng cũng tán thành với nhận định trong Tờ trình của Chính phủ cho rằng, việc sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp sẽ có tác động đến hiệu lực của VBQPPL do Hội đồng nhân dân (HĐND) và Ủy ban nhân dân (UBND) các địa phương nơi thực hiện sắp xếp đã ban hành.

Tuy nhiên, hiệu lực của VBQPPL trong trường hợp nhập, chia, điều chỉnh địa giới của đơn vị hành chính đã được quy định tại Điều 54 của Luật Ban hành VBQPPL và hoàn toàn có thể áp dụng phù hợp đối với các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã chịu tác động trong lần thực hiện sắp xếp này.

Do đó, đề nghị rà soát quy định tại khoản 2 Điều 54 để cần thiết thì đề xuất sửa đổi, bổ sung; chỉ quy định chuyển tiếp để xử lý đối với VBQPPL của chính quyền cấp huyện kết thúc hoạt động.

Đối với nội dung khoản 5 về xử lý văn bản đã ban hành của HĐND, UBND cấp huyện, để bảo đảm không có khoảng trống pháp luật, phù hợp với thẩm quyền của chính quyền cấp tỉnh, cấp xã, đề nghị chỉnh lý theo hướng: VBQPPL của HĐND, UBND cấp huyện tiếp tục có hiệu lực trong phạm vi địa giới của đơn vị hành chính cấp huyện đó trước khi sắp xếp cho đến khi cơ quan có thẩm quyền ban hành văn bản để bãi bỏ hoặc quyết định kết thúc việc áp dụng.

HĐND, UBND cấp xã khi ban hành VBQPPL mới thì trong đó phải quy định rõ thời điểm kết thúc việc áp dụng VBQPPL của HĐND, UBND cấp huyện trước khi sắp xếp.

HĐND, UBND cấp tỉnh có trách nhiệm ban hành văn bản bãi bỏ khi tất cả HĐND, UBND cấp xã có liên quan đã kết thúc việc áp dụng VBQPPL của cấp huyện trước khi sắp xếp hoặc ấn định thời hạn mà HĐND, UBND cấp xã phải ban hành văn bản mới thay thế, đồng thời quy định hết thời hạn này toàn bộ văn bản của HĐND, UBND cấp huyện trước khi sắp xếp đương nhiên hết hiệu lực.