70 năm vượt sóng lớn, Hải quân Nhân dân Việt Nam viết nên trang sử vàng bằng máu, mồ hôi và bản lĩnh thép, giữ trọn niềm tin nơi đầu sóng, ngọn gió. Ra đời giữa khói lửa chiến tranh, lớn mạnh trong hòa bình, Hải quân Việt Nam là biểu tượng của ý chí quật cường, bảo vệ vững chắc biển đảo Tổ quốc.

Ngày 7 tháng 5 năm 1955, Hải quân Nhân dân Việt Nam chính thức ra đời với tên gọi ban đầu là Cục Phòng thủ bờ bể. Trong bối cảnh đất nước vừa giành độc lập, lực lượng này mang theo kỳ vọng và sứ mệnh bảo vệ chủ quyền vùng biển non trẻ của miền Bắc. Từ Trường Huấn luyện bờ bể bên bờ sông Cấm (TP. Hải Phòng), những người lính thủy đầu tiên đặt nền móng cho một lực lượng vũ trang hải quân hiện đại về sau.

Trải qua 70 năm, từ một lực lượng non trẻ với vài ba thủy đội sơ khai, Hải quân Nhân dân Việt Nam đã lớn mạnh vượt bậc, từng bước trưởng thành qua các cuộc kháng chiến và thời kỳ bảo vệ Tổ quốc trong hòa bình. Đặc biệt, giai đoạn 1964 - 1975, Hải quân là lực lượng nòng cốt trong các trận chiến trên mặt trận sông, biển, ghi dấu ấn đậm nét bằng những chiến công lẫy lừng.

Chiến thắng trận đầu ngày 2 và 5 tháng 8 năm 1964 - khi ba tàu phóng lôi nhỏ bé dũng cảm tấn công tàu khu trục Maddox là khúc dạo đầu bi hùng của Hải quân. Đây là trận đánh mở màn cho tinh thần “dám đánh, biết đánh và quyết đánh thắng”, trở thành kim chỉ nam cho mọi hành động sau này của Hải quân Nhân dân Việt Nam.

Lực lượng Hải quân đã có mặt ở các khu vực trọng điểm dọc ven biển từ Sông Gianh, Quảng Bình đến Bãi Cháy, Quảng Ninh và theo sông Hồng lên Thủ đô Hà Nội để đánh máy bay, tàu chiến địch; trực tiếp tham gia chiến đấu hàng trăm trận. Hải quân Việt Nam đã cùng với các lực lượng, bắn rơi 118 máy bay và bắn bị thương nhiều chiếc khác, góp phần làm nên chiến thắng vang dội, nhất là chiến thắng “Điện Biên Phủ trên không” 12 ngày đêm cuối tháng 12/1972 lẫy lừng...

Không chỉ chiến đấu ngoan cường trước những đòn đánh phá ác liệt từ không quân và hải quân địch, Hải quân còn đảm nhiệm nhiều trọng trách quan trọng như rà phá hàng vạn quả thủy lôi, bom từ trường phong tỏa các cửa biển; mở tuyến vận tải huyền thoại “Đường Hồ Chí Minh trên biển”; huấn luyện và chi viện đặc công nước cho chiến trường miền Nam; và đặc biệt là vai trò then chốt trong chiến dịch giải phóng quần đảo Trường Sa mùa Xuân năm 1975.

Giai đoạn sau giải phóng miền Nam (1975 - 2010), Hải quân tiếp tục là chốt chặn chiến lược trong thế trận quốc phòng toàn dân, vừa làm nhiệm vụ bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo, vừa tham gia công cuộc khôi phục, xây dựng đất nước. Trên vùng biển phía Tây Nam, lực lượng Hải quân đã anh dũng chiến đấu bảo vệ đảo Thổ Chu, Phú Quốc và nhiều đảo khác, đồng thời làm tròn nhiệm vụ quốc tế cao cả ở Campuchia, giúp nước bạn thoát khỏi thảm họa diệt chủng và xây dựng lực lượng thủy quân.

Song song với đó, Hải quân Việt Nam còn giúp bạn Lào sửa chữa, đóng mới tàu, huấn luyện thủy thủ, góp phần xây nền móng cho tình đoàn kết hữu nghị giữa quân đội ba nước Đông Dương.

Chính trong thời bình, những chuyến tàu tuần tra, những ngôi nhà giàn DK1 giữa biển khơi, những tấm gương hy sinh lặng thầm của cán bộ, chiến sĩ Hải quân đã tiếp tục viết nên bản hùng ca không súng đạn, nhưng giàu ý nghĩa và lay động lòng người.

Từ năm 2011 đến nay, bước vào thời kỳ hiện đại hóa mạnh mẽ, Hải quân Nhân dân Việt Nam đã được đầu tư trang bị đồng bộ với 5 thành phần lực lượng hiện đại: tàu mặt nước, tàu ngầm, không quân hải quân, pháo - tên lửa bờ, đặc công hải quân. Các đơn vị như Lữ đoàn Tàu ngầm 189, Lữ đoàn Không quân Hải quân 954 hay các Lữ đoàn tên lửa bờ hiện nay đều là minh chứng cho bước phát triển vượt bậc cả về chiến thuật lẫn công nghệ của Hải quân Việt Nam.

Giai đoạn này cũng ghi dấu nhiều cuộc đối đầu cam go trên Biển Đông. Trước mọi hành động xâm phạm chủ quyền, cán bộ, chiến sĩ Hải quân luôn kiên cường, tỉnh táo, hành xử đúng pháp lý, thể hiện bản lĩnh, trình độ và trách nhiệm cao trước Tổ quốc và nhân dân.