Đề xuất chi hơn 116 nghìn tỷ đồng phổ cập giáo dục mầm non

Tiếp cận giáo dục mầm non có chất lượng

Sáng 17/4/2025, tiếp tục phiên họp thứ 44, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng và Nhà nước về phát triển giáo dục mầm non, trong thời gian qua, giáo dục mầm non đã nỗ lực phấn đấu và đạt được nhiều thành tựu.

Mạng lưới cơ sở giáo dục mầm non phát triển rộng khắp đến tất cả các xã, phường, thôn, bản trên cả nước, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu đưa trẻ đến trường; các điều kiện chăm sóc, giáo dục trẻ, chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ được nâng lên.

Hằng năm, có trên 5,1 triệu trẻ mầm non (trong đó có 4.556.771 trẻ em trong độ tuổi mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi) được nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục tại 15.256 trường mầm non và 17.444 cơ sở giáo dục mầm non độc lập; tỷ lệ huy động trẻ em nhà trẻ đạt 34,6%, tỷ lệ huy động trẻ em mẫu giáo đạt 93,6%.

Tuy nhiên, giáo dục mầm non vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức lớn như còn một số lượng khá lớn trẻ em mẫu giáo từ 3 đến 4 tuổi (chủ yếu là trẻ em ở vùng khó khăn, trẻ em đối tượng yếu thế) chưa được tiếp cận với giáo dục mầm non, tạo ra sự mất công bằng trong tiếp cận giáo dục.

Các điều kiện đảm bảo chất lượng giáo dục mầm non còn nghèo nàn. Chính sách hiện hành dành cho trẻ em mầm non, giáo viên, cơ sở giáo dục, cơ chế, chính sách đầu tư, xã hội hoá giáo dục còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục mầm non.

Hiện nay, Luật Giáo dục chỉ quy định về phổ cập cho trẻ 5 tuổi, để thực hiện phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em năm tuổi cần sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục.

Tuy nhiên, việc sửa đổi Luật cần thời gian đánh giá toàn diện để giải quyết nhiều nội dung phức tạp, trong khi yêu cầu hoàn thành mục tiêu phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ mẫu giáo đã được đặt ra tại Nghị quyết số 42-NQ/TW “đến năm 2030 hoàn thành phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi“, Kết luận số 91-KL/TW yêu cầu "Từng bước thực hiện phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 3, 4 tuổi".

Việc ban hành Nghị quyết Quốc hội tạo căn cứ, cơ sở pháp lý giúp các địa phương sớm xây dựng và ban hành kế hoạch triển khai phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em năm tuổi theo yêu cầu của Ban chấp hành Trung ương. Đồng thời, có thời gian chuẩn bị, đầu tư các điều kiện về cơ sở vật chất, đội ngũ, triển khai thực hiện phổ cập theo lộ trình phù hợp với thực tiễn và đảm bảo tính khả thi đối với việc hoàn thành mục tiêu phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ mẫu giáo vào năm 2030.

Do đó, việc sớm ban hành Nghị quyết của Quốc hội là cấp thiết, tạo hành lang pháp lý vững chắc về mặt lập pháp của Quốc hội. Đồng thời, kịp thời triển khai chính sách an sinh xã hội, chính sách phát triển nguồn nhân lực, hướng tới mục tiêu phát triển chung, vì sự tiến bộ của đất nước trong thời kỳ "vươn mình" theo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm và Ban Chấp hành Trung ương.

Quốc hội sau khi thông qua Nghị quyết, sẽ kịp thời giao nhiệm vụ cho Chính phủ rà soát, ban hành các quy định, chính sách cụ thể, chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương thực hiện nhiệm vụ phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi theo yêu cầu của Bộ Chính trị.

"Việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội nhằm thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng và thực hiện mục tiêu "hoàn thành phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo vào năm 2030" trong bối cảnh hiện nay là rất cấp thiết và phù hợp với quy định của pháp luật tại Điều 51 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật số 64/2025/QH15" - Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo nhấn mạnh.

Việc xây dựng Nghị quyết nhằm thể chế hóa Kết luận số 91-KL/TW ngày 12/8/2024 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW, Nghị quyết số 42-NQ/TW ngày 24/11/2023 của Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng chính sách xã hội, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới.

Xây dựng hành lang pháp lý để huy động nguồn lực đầu tư đảm bảo các điều kiện thực hiện phổ cập giáo dục mẫu giáo. Đảm bảo trẻ em mẫu giáo được tiếp cận giáo dục mầm non có chất lượng; chuẩn bị tốt về thể chất, trí tuệ, tình cảm, thẩm mỹ, ngôn ngữ và tâm lý sẵn sàng đi học, bảo đảm chất lượng để vào lớp một, góp phần vào thực hiện quyền của trẻ em.

Phải bảo đảm nguồn tài chính rất lớn

Nghị quyết sẽ tập trung giải quyết 3 nhóm chính sách gồm: Ưu đãi đối với trẻ em mẫu giáo trong độ tuổi thực hiện phổ cập, đảm bảo tỷ lệ trẻ em trong độ tuổi mẫu giáo được huy động đến cơ sở giáo dục mầm non để được nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục theo Chương trình giáo dục mầm non; chính sách đối với cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên; đầu tư phát triển mạng lưới trường, lớp giáo dục mầm non.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho hay, Thường trực Ủy ban tán thành sự cần thiết xây dựng Nghị quyết về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi với những lý do được nêu tại Tờ trình số 202/TTr-CP ngày 15/4/2025 của Chính phủ.

Song để hoàn thành mục tiêu phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi vào năm 2030, cần có những giải pháp đồng bộ về cơ sở hạ tầng, đội ngũ giáo viên và nguồn lực tài chính... để chính sách đi vào thực tế hiệu quả, khả thi.

Theo Tờ trình của Chính phủ, để triển khai thực hiện phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi, Nhà nước phải bảo đảm nguồn tài chính và nguồn nhân lực rất lớn.

"Tổng dự toán kinh phí để thực hiện phổ cập giáo dục mầm non 3 đến 5 tuổi (giai đoạn 2026 - 2030) là 116.314,1 tỷ đồng. Trong đó, tổng kinh phí chi đầu tư xây dựng trường, lớp, bổ sung thiết bị, đồ dùng, đồ chơi bảo đảm điều kiện tối thiểu theo quy định là 91.872,5 tỷ đồng" - ông Nguyễn Đắc Vinh nêu.

Thường trực Ủy ban cho rằng, cần xác định lộ trình theo từng năm học trong giai đoạn 2026-2030, lộ trình này cần được quy định trong Nghị quyết để có cơ sở lập kế hoạch chuẩn bị các điều kiện bảo đảm như: xây dựng trường, lớp; kinh phí thực hiện xây dựng trường, lớp theo đề án hằng năm...

Về đội ngũ giáo viên mầm non, theo đánh giá tác động dự kiến tổng biên chế còn thiếu đến năm 2030 là 47.949 chỉ tiêu. Số biên chế Bộ Chính trị đã đồng ý bổ sung giai đoạn 2022 - 2026 là 26.522 biên chế/65.980 biên chế giáo viên. Như vậy, số biên chế cần bổ sung giai đoạn 2026 - 2030 là 21.427 chỉ tiêu.

Do đó, cơ quan chủ trì soạn thảo cần tập trung đánh giá số lượng giáo viên mầm non, khả năng bố trí biên chế; xác định cụ thể số lượng giáo viên mầm non thiếu cần bổ sung hằng năm phù hợp với lộ trình phát triển trường, lớp. Số biên chế giáo viên mầm non cần bổ sung giai đoạn 2026 - 2030 và đề nghị Chính phủ báo cáo cấp có thẩm quyền.