Xúc tiến thương mại mở lối cho dưa lưới công nghệ cao

Những lực cản cần vượt qua

Bình Thuận, vùng đất khô hạn bậc nhất Nam Trung Bộ tưởng chừng khó có thể phát triển nông nghiệp, lại đang chứng kiến một làn sóng đổi mới mạnh mẽ trong sản xuất nông sản, với điểm sáng là dưa lưới công nghệ cao.

Trong những năm gần đây, các mô hình trồng dưa lưới trong nhà màng tại huyện Tuy Phong, Bắc Bình, Hàm Thuận Nam... đã phát triển mạnh mẽ, mở ra hướng đi mới cho nền nông nghiệp địa phương. Sản phẩm không chỉ đạt năng suất cao mà còn đảm bảo tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, nhờ ứng dụng đồng bộ các công nghệ tiên tiến như tưới nhỏ giọt Israel, hệ thống kiểm soát nhiệt, ẩm, ánh sáng tự động, sử dụng chế phẩm sinh học.

Một trong những điểm sáng là Hợp tác xã Nông nghiệp công nghệ cao Thiện An (huyện Tuy Phong), do nhóm thanh niên trẻ thành lập. Với hơn 2,5ha diện tích nhà màng, sản lượng đạt trung bình 5-6 tấn/sào mỗi vụ, HTX đã khẳng định chất lượng dưa lưới bằng việc đạt chứng nhận VietGAP và OCOP 3 sao cấp huyện. Sản phẩm hiện có mặt tại các siêu thị, chuỗi cửa hàng nông sản an toàn ở TP.Hồ Chí Minh, Hà Nội, Lâm Đồng…

Các mô hình trồng dưa lưới trong nhà màng tại huyện Tuy Phong, Bắc Bình, Hàm Thuận Nam... đã phát triển mạnh mẽ. Ảnh: Ngọc Hoa

Tuy nhiên, để dưa lưới Bình Thuận không chỉ “ngon” mà còn “nổi tiếng”, việc thúc đẩy xúc tiến thương mại là yêu cầu cấp thiết. Dù chất lượng sản phẩm đã được minh chứng, nhưng theo nhiều hợp tác xã và nông hộ sản xuất dưa lưới tại Bình Thuận, đầu ra cho sản phẩm vẫn gặp khó khăn. Nhiều lô hàng phải bán qua thương lái, giá cả bấp bênh, chịu áp lực cạnh tranh từ dưa lưới nhập khẩu hoặc các vùng trồng có thương hiệu mạnh như Lâm Đồng, Ninh Thuận.

Dù khởi đầu đầy triển vọng, nhưng hành trình của HTX Thiện An cũng như nhiều mô hình trồng dưa lưới khác tại Bình Thuận vẫn gặp không ít rào cản trên bước đường phát triển.

Trước hết là bài toán vốn, mỗi nhà màng tiêu chuẩn phục vụ trồng dưa lưới cần đầu tư từ 350 đến 400 triệu đồng cho 1.000m², một con số không nhỏ với nông dân khởi nghiệp. Trong khi đó, việc tiếp cận các gói vay ưu đãi lại vướng nhiều rào cản, do HTX chưa đủ điều kiện thế chấp tài sản hoặc chưa hoàn thiện hồ sơ pháp lý. “Lúc mới thành lập, chúng tôi phải vay mượn từ người thân, xoay xở từng đồng để dựng nhà màng. Có giai đoạn bị mưa lớn làm sập giàn, cả HTX tưởng chừng không gượng dậy nổi”, ông Lê Minh Thạch, Phó Giám đốc HTX Thiện An chia sẻ.

Bên cạnh đó, khó khăn lớn nhất hiện nay là đầu ra cho sản phẩm. Dù dưa lưới của HTX đã đạt chuẩn VietGAP, có mã vùng trồng và mẫu mã đẹp, nhưng việc thâm nhập các hệ thống phân phối lớn vẫn còn xa vời. “Chúng tôi rất muốn xây dựng thương hiệu lâu dài, có bao bì, truy xuất nguồn gốc bài bản, nhưng kinh phí hạn hẹp. Một số hệ thống siêu thị yêu cầu khắt khe về quy cách đóng gói, nhãn mác, số lượng ổn định mà HTX còn chưa đáp ứng được”, ông Thạch cho biết thêm.

Thực tế này phản ánh một “điểm nghẽn” không chỉ của riêng HTX Thiện An mà còn là bài toán chung của nông sản sạch Việt Nam: sản xuất tốt nhưng chưa gắn chặt với thị trường. Thiếu kỹ năng tiếp thị, quảng bá sản phẩm, thiếu liên kết với các doanh nghiệp phân phối chuyên nghiệp khiến sản phẩm dù tiềm năng vẫn chưa thể bứt phá.

Tỉnh Bình Thuận đang đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại thông qua các chương trình kết nối cung cầu. Ảnh: NVCC

Mở đường cho thương hiệu dưa lưới Bình Thuận

Nhận diện được tiềm năng và thách thức, tỉnh Bình Thuận đã có nhiều động thái tích cực nhằm xúc tiến thương mại cho dưa lưới nói riêng và nông sản công nghệ cao nói chung.

Theo Sở Công Thương tỉnh Bình Thuận cho biết, tỉnh đang đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại thông qua các chương trình kết nối cung cầu, hỗ trợ HTX tham gia hội chợ nông sản vùng miền, tổ chức gian hàng trên sàn thương mại điện tử và kết nối với các doanh nghiệp logistics, phân phối tại TP.Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hà Nội.

Song song với đó, chính quyền địa phương còn hỗ trợ cấp mã vùng trồng, mã cơ sở đóng gói, chứng nhận an toàn thực phẩm, tư vấn xây dựng thương hiệu, tem truy xuất nguồn gốc QR Code… giúp các cơ sở sản xuất đủ điều kiện để gia nhập chuỗi cung ứng hiện đại.

Riêng tại huyện Tuy Phong, chính quyền cũng phối hợp với các ngân hàng để triển khai gói vay ưu đãi cho HTX nông nghiệp công nghệ cao, đồng thời hướng dẫn lập hồ sơ tham gia chương trình OCOP, tạo điều kiện cho dưa lưới trở thành sản phẩm đặc trưng của địa phương.

Sản phẩm dưa lưới của HTX nông nghiệp công nghệ cao Thiện An. Ảnh: Ngọc Hoa

Trong bối cảnh thị trường trong nước ngày càng khắt khe, việc định hướng xuất khẩu dưa lưới cũng đã được tính đến. Bình Thuận đang phối hợp với Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) để xây dựng các phiên kết nối giao thương trực tuyến với thị trường Hàn Quốc, UAE, Singapore… Đồng thời, một số HTX tiên phong như Thiện An, Đông Giang cũng đang xúc tiến thủ tục đạt chuẩn GlobalGAP để tiếp cận các thị trường cao cấp.

Về lâu dài, việc hình thành các vùng sản xuất chuyên canh, có liên kết chuỗi từ sản xuất, chế biến, tiêu thụ sẽ là chìa khóa giúp dưa lưới Bình Thuận vươn ra thị trường thế giới một cách bài bản, thay vì nhỏ lẻ và tự phát.

Dưa lưới công nghệ cao không chỉ là thành quả của nông nghiệp đổi mới, mà còn là biểu tượng cho tư duy làm ăn hiện đại của người nông dân Bình Thuận. Tuy nhiên, để những quả dưa ngọt ấy không chỉ chín trên đồng mà còn “chín” trên thị trường, sự vào cuộc của hệ thống xúc tiến thương mại, sự đồng hành của chính quyền và doanh nghiệp là điều kiện tiên quyết.

Một chiến lược xúc tiến thương mại bài bản từ xây dựng thương hiệu, chuẩn hóa bao bì, quảng bá số hóa cho đến kết nối chuỗi sẽ là bệ phóng để dưa lưới Bình Thuận không chỉ vươn ra siêu thị mà còn tiến vào các thị trường xuất khẩu đầy tiềm năng.