Giải 'cơn khát' nhân lực trong thương mại điện tử

Chỉ 30% nhân lực thương mại điện tử được đào tạo bài bản

Trong bức tranh kinh tế số Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ, thương mại điện tử nổi lên như một động lực then chốt. Năm 2024, quy mô thị trường thương mại điện tử đã vượt mốc 25 tỷ USD, tăng 20% so với năm 2023, chiếm tới 9% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng cả nước.

Việt Nam tiếp tục nằm trong top 10 quốc gia dẫn đầu toàn cầu về thương mại điện tử, xếp thứ 5 thế giới về tốc độ phát triển. Thương mại điện tử đang tạo ra hàng triệu việc làm, thúc đẩy doanh nghiệp chuyển đổi số và trở thành trụ cột trong nền kinh tế số.

Tuy nhiên, trong khi tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử đang diễn ra thần tốc thì thị trường lao động cho lĩnh vực này lại phát triển không đồng bộ. “Cơn khát” nhân lực thương mại điện tử ngày càng rõ rệt và trở thành điểm nghẽn ảnh hưởng tới mục tiêu phát triển bền vững của ngành này.

Theo khảo sát của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), chỉ 30% nhân lực làm việc tại các doanh nghiệp cung cấp giải pháp thương mại điện tử hiện được đào tạo bài bản, chính quy. 70% còn lại xuất thân từ các ngành khác như kinh doanh, công nghệ thông tin, marketing... và phải tự học, tự đào tạo để thích ứng với công việc.

Trong khi đó, số lượng cơ sở giáo dục đại học đào tạo ngành thương mại điện tử còn khá ít chỉ có khoảng 36 trường đào tạo chuyên ngành thương mại điện tử và hơn 50 trường đào tạo học phần liên quan.

Ông Đỗ Hữu Hưng, CEO ACCESSTRADE cho rằng, hoạt động đào tạo nhân lực thương mại điện tử hiện nay còn chưa bài bản và thiếu các tiêu chuẩn đánh giá. Ảnh: Đỗ Nga

Liên quan tới vấn đề này, trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Đỗ Hữu Hưng, CEO ACCESSTRADE (Công ty TNHH Interspace Việt Nam) đưa ra một ví dụ đáng suy ngẫm: “Hiện Việt Nam chỉ đào tạo được khoảng 10.000 – 15.000 sinh viên ngành thương mại điện tử mỗi năm, trong khi chỉ riêng Shopee đã có hơn 600.000 gian hàng đang vận hành cần có nhân sự. Nếu mỗi doanh nghiệp chỉ cần một người thì phải mất... 30 năm chúng ta mới có đủ nhân lực cho ngành”.

Cũng theo ông Hưng, việc đào tạo nhân lực cho thương mại điện tử hiện nay còn thiếu bài bản, chưa có tiêu chuẩn. Trong khi đó, thương mại điện tử đang tạo ra hàng triệu công ăn việc làm và giúp tăng cơ hội xuất khẩu hàng hoá xuyên biên giới.

"Tình trạng 'thừa thợ chạy quảng cáo, thiếu người đầu bếp' đang diễn ra phổ biến. Chúng ta có rất nhiều bạn trẻ biết chạy Ads, viết content, nhưng lại thiếu những người 'đầu bếp' có tư duy tổng thể, đủ năng lực thiết kế hệ thống thương mại điện tử hiệu quả cho doanh nghiệp. Một doanh nghiệp hoàn toàn có thể chỉ cử một người đi học, sau một thời gian ngắn người đó hoàn toàn có thể đủ tiêu chuẩn để xây dựng nguyên một phòng thương mại điện tử riêng của doanh nghiệp", ông Đỗ Hữu Hưng nhấn mạnh.

Lời giải nào cho bài toán nhân lực?

Trước yêu cầu phát triển nguồn nhân lực thương mại điện tử, thời gian qua, các cơ quan nhà nước, hiệp hội, trường học và doanh nghiệp đã bắt đầu vào cuộc quyết liệt hơn.

Điển hình như việc Trung tâm Phát triển thương mại điện tử (EcomViet) – Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số thường xuyên phối hợp với các Sở Công Thương, các sàn thương mại điện tử lớn như Amazon, Alibaba triển khai nhiều chương trình kết nối thương mại điện tử kết hợp đào tạo tại các địa phương. Các khóa tập huấn này thu hút sự tham gia đông đảo của doanh nghiệp, hợp tác xã, cán bộ quản lý và các trường đại học.

Khảo sát của Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam tại 238 trường đại học cho thấy, đã có 47% các trường triển khai đào tạo học phần thương mại điện tử, trong đó có tới 40 trường đào tạo ngành thương mại điện tử với mã ngành chính quy.

Bên cạnh đó, nhiều địa phương cũng đã ban hành kế hoạch phát triển thương mại điện tử, trong đó đặt mục tiêu đào tạo nhân lực làm trung tâm phát triển thương mại điện tử địa phương.

Cần sự phối hợp giữa nhà trường và doanh nghiệp trong việc đào tạo nhân lực cho thương mại điện tử. Ảnh minh hoạ

Trao đổi với phóng viên, ông Bùi Trung Kiên, Phó Chủ tịch Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam cho biết, để tăng chất lượng hoạt động đào tạo thương mại điện tử, rất cần có sự phối hợp đồng bộ giữa nhà trường, doanh nghiệp và cơ quan quản lý.

Trong đó, trọng tâm là đẩy mạnh sự kết nối giữa trường học và doanh nghiệp, xây dựng chương trình đào tạo nghề thương mại điện tử phối hợp giữa các trường đại học, cao đẳng với doanh nghiệp, để sinh viên được thực hành thực tế, cập nhật công nghệ, quy trình vận hành thương mại trực tuyến.

Đồng thời, khuyến khích các trường tổ chức học phần ứng dụng thực tiễn như xây dựng website thương mại điện tử, vận hành chiến dịch quảng cáo, livestream bán hàng